Zwyczaje noworoczne w Austrii

Pierwszy dzień Nowego Roku obchodzony jest w Austrii w sposób naprawdę wyjątkowy. Wiedeń budzi się do życia po szampańskiej zabawie w sposób tylko sobie właściwy.

Zapraszam więc do wspólnej noworocznej wycieczki po Wiedniu...
 


Centralna część miasta zajęta jest przez jarmarki noworoczne (Neujahrsmarkt) złożone z licznych drewnianych „domków”. Ulice są pełne ludzi. Wiedeńczycy i goście popijają przepyszny punsch, podawany w specjalnych, okazjonalnych kubkach zwykle ozdabianych ilustracjami wiedeńskich zabytków, portretami austriackich kompozytorów czy specjalnie zaprojektowanym logo. Jest co najmniej 20 smaków punschu (sprawdziliśmy!), ale i tak moim zdaniem najsmaczniejszy jest tradycyjny punsch (na który przepis po wypróbowaniu na pewno opublikuję). Kulinarną tradycją jarmarków świątecznych i noworocznych są pieczone kasztany (bardzo smaczne, ale dość ciężkie na trawienie) podawane najczęściej w papierowych rożkach, zajadane przez przechodniów leniwie snujących się pomiędzy kramikami Marktu.

Główne jarmarki umiejscowione są na placu Ratuszowym, w uliczkach promieniście odchodzących od placu katedralnego (Stephansplatz) otaczającego katedrę św. Szczepana (głównie Kärntner Straße i Graben Straße- czyli jednych z droższych i bardziej wystawnych ulic handlowych Wiednia), na dziedzińcu Pałacu Schönbrunn (letniej, wiedeńskiej rezydencji rodziny Habsburgów) oraz na placach Karlsplatz i Maria-Theresien-Platz i wokół przepięknego pałacu Belveder.

Najbardziej znany i najbardziej okazały jest jednak Jarmark Ratuszowy. Początkowo od 24 listopada do 26 grudnia na placu przed Ratuszem znajduje się jarmark świąteczny (Christkindlmarkt), a neogotyckie okna budynku Ratusza spełniają funkcję ogromnego kalendarza adwentowego (Wiener Adventzauber), w którym codziennie odsłaniane są kolejne okna, aż do największego, położonego centralnie okna odsłanianego 24 grudnia.

Zaraz po Świętach, od 27 grudnia jarmark bożonarodzeniowy przeradza się w jarmark noworoczny (wspomniany już Neujahrsmarkt), a od 2 stycznia pod Ratuszem otwierane jest ogromne, odkryte lodowisko, z wieloma alternatywnymi trasami.

Z okazji nadejścia nowego roku Austriacy pozdrawiają się życząc sobie wzajemnie “Prosit Neujahr!” (pomyślnego nowego roku). Słowo “Prosit” kojarzyć się może z polskim prosiakiem...i nie bez powodu... Dobrze odżywiony prosiak jest bowiem w Austrii symbolem sytego, dostatniego roku.

W Nowy Rok Austriacy zwyczajowo obdarowują się symbolicznymi prezentami. Zazwyczaj są to nieduże szklane, plastikowe, bądź drewniane figurki przedstawiające symbole szczęścia i powodzenia w nowym roku (“Prosity”). Najczęstszym symbolem jest oczywiście świnka/prosiak, ale popularne są także koniczynki, muchomory, biedronki, kominiarze, podkówki i drobne monety.

Wszystkie te prezenty, przechowywane w domu lub noszone w portfelu mają zapewnić dostatek i szczęście przez cały rok. Dzieci (ale i nie tylko) często otrzymują upominki w postaci czekoladek w kształcie podkowy, koniczynki czy jednoeurówek. Prezenty daje się nie tylko najbliższej rodzinie, czy przyjaciołom, ale i osobom bardziej lub mniej obcym, ważne, że spotkanym w tym właśnie dniu (my np. w 2012 roku otrzymaliśmy je od organizatorów balu sylwestrowego). Prezenty noworoczne w najróżniejszych rozmiarach i formach stanowią główny (poza punschem) asortyment kramów na noworocznych jarmarkach.

Najbardziej jednak oryginalnym akcentem noworocznym są nakrycia głowy. Nie jest niczym dziwnym zobaczenie na ulicy przechodnia noszącego na głowie ogromny czarny cylinder, rogi łosia, nauszniki z koniczyną, czy nawet całego prosiaka...oczywiście pluszowego. Podczas gdy turyści obserwują te oryginalne czapki z mieszanką zdziwienia i kpiny, Austriacy są z nich dumni, a przede wszystkim dobrze się bawią.

Jeśli ktoś znajdzie się przypadkiem w okresie od 24 listopada do 2 stycznia w niemieckim lub austriackim mieście polecam wyprawę na Markt- niezapomniana atmosfera (i smak punchu;)). Mam nadzieję, że (powoli przyjmująca się u nas) tradycja jarmarkówświątecznych na stałe wpisze się w krajobraz polskich miasteczek, bo ma to naprawdę wyjątkowy urok i znacznie lepiej pozwala poczuć świąteczny klimat, niż plastikowe choinki i “Last Christmas'y”puszczane w centrach handlowych już od października.

“Nieco” droższą, jednak wartą swej ceny atrakcją są także coroczne, wykonywane nieprzerwanie od 1939 roku wiedeńskie koncerty noworoczne, tradycyjnie grane (30, 31 grudnia i 1 stycznia) przez ogromną i nadzywczaj utytułowaną orkiestrę Filharmonii Wiedeńskiej. Jeśli jednak nie udało nam się zarezerwować miejsca rok wcześniej, nie mieliśmy szczęścia w losowaniu biletów lub nie mieliśmy na zbyciu drobnej sumy (30 euro za miejsce stojące, zaś za siedzące od 100 do 940 euro) nic straconego, ponieważ koncerty te są drogą telewizyjną i radiową, a także przez Internet transmitowane na cały świat.

Jakkolwiek spędzalibyśmy Nowy Rok w Austrii, na pewno będzie to dzień wyjątkowy. W Polsce zwykle 1-wszego stycznia dochodzimy do siebie i odsypiamy sylwestrową imprezę, a budzimy się zirytowani myśląc już o tym, że jutro już trzeba wracać do pracy, szkoły itd. W Austrii tego problemu nie ma, gdyż ferie noworoczne trwają aż do Trzech Króli (tj. do 5 stycznia), a do tego czasu, nawet najbardziej wytrwali balangoiwcze zdążą już odpocząć po trudach sylwestrowej nocy, dlatego tym bardziej warto zafundować sobie takie przedłużone, austriackie ferie...